ប្រសិនបើមានអ្នកណាម្នាក់បានប្រាប់អ្នកណាម្នាក់សរសេរពាក្យខ្មែរខុសហើយអ្នកសរសេរខុសនោះចំអកមកវិញថាគាត់មិនមែនជាគ្រូខ្មែរទេនេះគឺជារឿងពិតនៅក្នុងសង្គមខ្មែរបច្ចុប្បន្នដែលជាបញ្ហាការប្រើប្រាស់ភាសាខ្មែរតាមទំនើងចិត្តរបស់អ្នកសរសេរបែប «អញ» និយម។
ចាប់តាំងពីមានការបើកសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរីពីដើមទសវត្សរ៍ដើមឆ្នាំ ៩០ មកមានភាសាបរទេសដែលជនជាតិគេយកមកប្រើដូចជាអង់គ្លេស បារាំង ចិន ថៃ កូរ៉េ និងជប៉ុន ជាដើមធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរចាប់ផ្តើមប្រឹងប្រែងរៀន អាន និងសរសេរភាសាបរទេសដើម្បីទទួលបានការងារធ្វើរីឯភាសាខ្មែរ ខ្លួនឯងហាក់បីដូចជាលែងសំខាន់ដោយយល់ឃើញថាភាសាខ្មែរស្រួលធ្លាប់រៀនរួចហើយ និងភាសាសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលប្រើប្រាស់តែប៉ុណ្ណោះ។
ការប្រើប្រាស់ភាសាខ្មែរក៏ចាប់ផ្តើមថយចុះបន្តិចម្តងៗកាន់តែមានកំហុសច្រើនទៅៗ និងការប្រើឃ្លាឃ្លោងស្តាប់មិនបានហើយអ្នកអានលែងចង់អានទៀតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។ តើការសរសេរអក្សរខ្មែរចេះតែមានកំហុសនេះមកពីអ្នកសរសេរខ្ជិលបើកមើលពាក្យនៅក្នុងវចនានុក្រម? ឬក៏ការជះឥទ្ធិពលពីអ្នកសរសេរភាសាខ្មែរជាអាជីពហ្នឹងសរសេរខុសច្រើនពេកឲ្យគេអាន?
សកម្មភាពបេក្ខជនកំពុងប្រកួតការអាននៅសាលារៀនអន្តរទ្វីបអាមេរិកាំងកាលពីថ្ងៃសៅរ៍សប្តាហ៍មុននេះ។ រូបថត តុង សុប្រាជ្
ទៅណាមកណាឥឡូវឮតែគេអួតគ្នាតែពីរឿងចេះភាសាបរទេសជាពិសេសភាសាអង់គ្លេស ភាសាខ្មែរកម្រលើកយកមកជជែកគ្នាណាស់។ ប្រសិនបើសួរកុមារ ឬក៏យុវជនម្នាក់ដែលចេះភាសាអង់គ្លេសថាបើអ្នកអានកាសែតក្នុងស្រុក និងកាសែតជាភាសាអង់គ្លេសតើអ្នកចង់អានភាសាណាជាង? ពេលនោះគាត់នឹងឆ្លើយថាសុខចិត្តអានភាសាអង់គ្លេសវិញស្រួលជាងព្រោះកាសែតក្នុងស្រុកភាគច្រើនសរសេរឃ្លាឃ្លោងមើលមិនយល់គ្មានខ្លឹមសារហើយខុសពាក្យពេចន៍ច្រើនទៀតបើអានភាសាអង់គ្លេសអត់ខុសពាក្យហើយងាយស្រួលមានរចនាសម្ព័ន្ធច្បាស់លាស់ជាង។ នេះជាបញ្ហាមួយរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ភាសាខ្មែរជាអាជីពធ្វើឲ្យប៉ះពាល់អ្នកអានមិនចង់អានអត្ថបទរបស់ខ្លួន។
ម្យ៉ាងវិញទៀត អ្នកមានអាជីពជាអ្នកអាជីពបកប្រែភាសាក៏មានបញ្ហាជះឥទ្ធិពលមកលើការប្រើភាសាខ្មែរខុសដែរនេះគឺមកពីការមិនយកចិត្តទុកដាក់ និងគ្មានអ្នកជួយកែតម្រូវភាសាខ្មែរក្នុងក្រុមការងាររបស់ពួកគាត់។ ឧទាហរណ៍កាលពីចុងឆ្នាំទៅខ្ញុំត្រូវបានស្ថានទូតដែលជាម្ចាស់ជំនួយអញ្ជើញឲ្យចូលរួមវគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីការយល់ដឹងអំពី ការទប់ស្កាត់ ការបន្លំ និងការប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយហើយឯកសារដែលចែកជូនសិក្ខាកាមមានទាំងភាសាអង់គ្លេស និងភាសាខ្មែរ។
បើអានឯកសារភាសាខ្មែរដែលបកប្រែនោះគឺខុសពាក្យច្រើនហើយការប្រើឃ្លាឃ្លោងមិនត្រឹមត្រូវមើលទៅហាក់បីដូចជាមិនបានបើកមើលវចនានុក្រមភាសាខ្មែរហើយក៏គ្មានមន្ត្រីដែលជាជនជាតិខ្មែរធ្វើការនៅស្ថានទូតនោះមកខ្វល់ខ្វាយជួយកែតម្រូវ ឬក៏ឲ្យអ្នកបកប្រែភាសាខ្មែរនោះកែតម្រូវផងទេ។ នេះក៏ជាបញ្ហាអ្នកដែលរកស៊ីអាជីពបកប្រែក៏ខ្ជីខ្ជាចំពោះភាសាខ្មែរខ្លួនឯងធ្វើឲ្យតែបានៗចង់អ្នកយកឯកសារទៅប្រើមើលមិនយល់ និងខុសក៏មិនខ្វល់។
តែជាទូទៅ អ្នកបកប្រែពីភាសាខ្មែរទៅភាសាអង់គ្លេសវិញគឺខិតខំព្យាយាមបើកវចនានុក្រម និងការប្រើប្រាស់ឃ្លាឃ្លោងព្រោះខ្លាចជនបរទេសដែលជួលគេមិនទទួលយក។
ការសរសេរមិនត្រឹមត្រូវនេះក៏ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការអានដែរ ដែលមិនមែនជាវប្បធម៌របស់ខ្មែរចូលចិត្តនោះបើតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការ Rome to Read និងសាកលវិទ្យាល័យ Standford កាលពីឆ្នាំទៅបានរកឃើញអត្រានៃការអានរបស់សិស្សសាលានៅមានកម្រិតទាបណាស់គឺបានតែ ១០ ភាគរយទេដែលអានដោយខ្លួនឯងប្រចាំថ្ងៃហើយបើផ្អែកទៅតាមរបាយការណ៍ថ្នាក់ជាតិបានបង្ហាញថាអត្រាអក្ខរកម្មអាយុ ១៥ ឆ្នាំឡើងមានកំណើន ១០ ភាគរយក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៩៨-២០០៨ ប៉ុន្តែកំណើននេះមានត្រឹមតែ ២ ភាគរយទៅវិញនៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០០៨-២០១៣ ខណៈដែលមានតែប្រជាជនកម្ពុជាពេញវ័យប្រមាណជា ២,១ លាននាក់ប៉ុណ្ណោះដែលមិនចេះអាន និងសរសេរ។
នោះក៏មកពីមានផលវិបាកខ្លះដែរដែលលោកគ្រូ អ្នកគ្រូមួយចំនួនមិនបានលើកទឹកចិត្តក្នុងការអាន និងសរសេរនៅក្នុងថ្នាក់ និងដាក់កិច្ចការងារនៅផ្ទះជាពិសេសអ្វីដែលធ្វើឲ្យកូនសិស្សចេះតែស្រួលទៅតាមរយៈការលក់ឯកសារឲ្យកូនសិស្សហើយបង្រៀនខ្វិចខ្វិលៗដល់ម៉ោងទៅផ្ទះចំណុចនេះគឺកូនសិស្សមិនបានអនុវត្តក្នុងការសរសេរប្រចាំថ្ងៃនោះទេ។
ករណីរិះគន់ទាំងនេះក្រសួងអប់រំខិតខំធ្វើកំណែទម្រង់ការអប់រំយ៉ាងណាឲ្យភាសាជាតិមានតម្លៃ និងការប្រើប្រាស់ភាសាជាតិឲ្យកាន់សុក្រឹតបន្ថែមទៀតតាមរយៈការដាក់បញ្ចូលការសរសេរតាមអានក្នុងកម្មវិធីសិក្សា និងប្រឡងនៅកម្រិតមធ្យមបឋមភូមិពីថ្នាក់ទី ៧ ដល់ថ្នាក់ទី ៩ តាំងពីចុងឆ្នាំទៅ។
ស្របគ្នាទៅនឹងគោលនយោបាយថ្មីនេះដែរមានសាលារៀនឯកជនខ្លះបានរៀបចំរួចហើយសម្រាប់ពង្រឹងការសិក្សារបស់សិស្សានុសិស្សដែលរៀននៅសាលាពួកគេដូចជានៅសាលារៀនអន្តរទ្វីបអាមេរិកាំង (AIS) បានរៀបចំការប្រកួតប្រជែងប្រចាំឆ្នាំលើវិញ្ញាសាការអាន និងការសរសេរអត្ថបទជាភាសាខ្មែរប្រកួតលើកនេះគឺជាឆ្នាំទី ៣ ហើយ។
លោកគ្រូ ហ៊ីង សារ៉ុន ប្រធានក្រុមបច្ចេកទេសភាសាខ្មែរនៃសាលារៀន AIS បានបញ្ជាក់ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា៖ «គោលបំណងនៃការប្រកួតប្រជែងលើវិញ្ញាសាការអាន និងតាក់តែងអត្ថបទនេះគឺក្នុងការចង់ពង្រឹងបន្ថែមនូវគុណភាពភាសាជាតិតាមរយៈការអាន និងសរសេរនេះ។
ការប្រឡងចែកចេញជា ២ ក្រុមគឺក្រុមថ្នាក់ទី ៧-ទី ៩ និងក្រុមថ្នាក់ទី ១០-ទី១២ ដំណើរការនៃការប្រឡងចែកចេញជា ៣ ដំណាក់កាលគឺទី ១) ការប្រឡងអានដូចលោកបានឃើញនៅថ្ងៃនេះស្រាប់ ទី ២) គឺវិញ្ញាសាជាច្រើនឲ្យជ្រើសរើសសរសេរ ទី ៣) ចុងក្រោយគឺការកំណត់ម៉ោងឲ្យសរសេរភ្លាម និងសួរភ្លាម។ រីឯជយលាភីបានពានរង្វាន់ ម៉េងលី ជេ គួច និងការបញ្ចុះតម្លៃការសិក្សាពី ៥០ ភាគរយរហូតដល់ ១០០ ភាគរយហើយក៏មានរង្វាន់លើកទឹកចិត្តផងដែរសម្រាប់កូនសិស្ស»។
សំណួរសួរថាសាលាឯកជនមានថវិកាធ្វើការប្រកួតដូច្នេះបានចុះសាលារដ្ឋធ្វើបានដែរឬអត់បើរដ្ឋគ្មានថវិកាចំណាយដូចនេះ? ចម្លើយគឺអាចធ្វើបានដោយសាលារដ្ឋដាក់សំណើសុំទៅតាមអង្គការឬក៏ក្រុមហ៊ុនឯកជនណាដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់ជួយជារង្វាន់លើកទឹកចិត្តដល់កុមារក្នុងការប្រកួតអាន និងការសរសេរអត្ថបទភាសាខ្មែរ។ តែមានករណីខ្លះកន្លងមកសាលារៀនខ្លះនៅមិនទាន់បើកចិត្តឲ្យទូលាយនូវការទទួលយកជារង្វាន់ជួយដល់សិស្សពូកែនោះទេដូចជាថ្មីៗនេះមានការត្អូញត្អែរពីស្ថាប័នធនាគារឯកជនមួយបានដាក់សំណើសុំទៅសាលារដ្ឋដើម្បីជួយផ្តល់ជារង្វាន់ដល់សិស្សដែលរៀនពូកែមានចំណាត់ថ្នាក់ពីលេខ ១ ដល់លេខ ៥ តែមានការសោកស្តាយដោយលោកនាយកសាលាប្រាប់ទៅមន្ត្រីធនាគារវិញថាសូមទៅសុំច្បាប់អនុញ្ញាតពីក្រសួងអប់រំទៅ។
លទ្ធផលនេះគឺជា របាំងមួយដែលនៅមានលក្ខណៈសាំញ៉ាំនៅឡើយសម្រាប់សាលារៀនមួយចំនួន។
ចំពោះកំណែទម្រង់ភាសាខ្មែរនេះក្រសួងអប់រំទទួលយកការបង្កើតពាក្យថ្មីៗ និងការអភិវឌ្ឍភាសាខ្មែររបស់វិទ្យាស្ថានភាសាជាតិ និងមានការអនុម័តឲ្យប្រើប្រាស់រាល់ភាសាជាតិពីក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរដែលស្ថិតនៅក្រោមរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាមកអនុវត្តនៅតាមសាលារៀន។ សំណួរថាតើពួកគាត់ធ្វើអ្វីខ្លះចំពោះការអភិវឌ្ឍភាសាខ្មែរ?
តាមរយៈសាស្ត្រាចារ្យ វង្ស មេង អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានភាសាជាតិបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «វិទ្យាស្ថានបានរៀបចំបង្កើតពាក្យថ្មីៗ និងពន្យល់បន្ថែមឲ្យកាន់តែងាយយល់ទៅលើវចនានុក្រម សម្តេចសង្ឃ ជួន ណាត ដែលមានមេពាក្យប្រមាណជា ២ ម៉ឺនពាក្យហើយដែលកាលណោះវិទ្យាស្ថានបានអនុម័ត្រនូវវចនានុក្រមភាសាខ្មែរបានដល់ទៅជាង ៤ ម៉ឺនមេពាក្យហើយក៏បានផ្សព្វផ្សាយតាំងពីឆ្នាំ ២០០៥ ។ តែដោយសារថវិកាមានកំណត់គឺបោះពុម្ពលើទី ១ បានចំនួនប្រមាណជា ២ ពាន់ក្បាលចែកជូនតាមស្ថាប័នក្រសួង មន្ទីរតាមខេត្ត និងរាជធានីទូទាំងប្រទេស និងផ្សព្វផ្សាយតាមវេបសាយ ww.nckl.gov.kh និងក្រុមហ៊ុនជួយបោះពុម្ពសរុបចំនួន ៣ ពាន់បន្ថែមឲ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយ»។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបានរំឭកពីប្រើពាក្យឲ្យបានត្រឹមត្រូវនោះគឺការប្រើពាក្យដែលមានពាក្យដើមរបស់វាអ្វីជាព្យាង្គតម្រួត ឬក៏ព្យាង្គរាយឧទាហរណ៍ដូចជាប្រើពាក្យព្យាង្គតម្រួតត្រឹមត្រូវ «សម្របសម្រួល» មកពីឫសដើមរបស់វាគឺជាមកពីពាក្យ «ស្រប» និង «ស្រួល» ។
រីឯ ពាក្យថា ព្យាង្គរាយត្រឹមត្រូវ «ជំងឺ» មកពីឫសដើមរបស់វាគឺជាពាក្យ «ឈឺ» ហើយថ្មីៗនេះការឈប់លែងឲ្យប្រើសញ្ញាផាត់លើពាក្យទី ២ ដែលមានជើងព្យញ្ជានៈ « ័» ដូចជាពាក្យត្រឹមត្រូវ «ទូរសព្ទ» «សញ្ញាបត្រ» និង «វិក្កយបត្រ» តែក៏មានករណីលើកលែងខ្លះដែរ ដែលការលុបពាក្យនោះធ្វើឲ្យច្រឡំគ្នាអ៊ីចឹងទុកសញ្ញា « ័» ឲ្យនៅដដែលដូចជាពាក្យ «ប្រព័ន្ធ»និង«ប្រពន្ធ» ត្រឹមត្រូវដូចគ្នាតែន័យខុសគ្នាគឺទុកឲ្យនៅដដែលដូចមុនហើយលោកក៏បានរិះគន់ការប្រើឃ្លាមិនត្រឹមត្រូវរបស់ពិធីករទូរទស្សន៍ខ្លះដូចជាឃ្លាមិនត្រឹមត្រូវ «អរគុណចំពោះម្ចាស់ឧបត្ថម្ភកម្មវិធី» ឃ្លាដែលត្រឹមត្រូវគឺគ្មានពាក្យ«ចំពោះ» ទេគឺ «អរគុណម្ចាស់ឧបត្ថម្ភកម្មវិធី»។
នេះគឺជាការហាត់ចំណាំការប្រើភាសាខ្មែរដូចគ្នាទៅនឹងភាសាបរទេសដែលមានករណីលើកលែង និងការបង្កើតពាក្យថ្មីៗរបស់គេដែរ។ តែអ្នកប្រើភាសាភាគច្រើនខំប្រឹងតែបើកមើលកែតម្រូវតែភាសាបរទេសដោយមិនសូវខ្វល់ខ្វាយរឿងភាសាជាតិនោះទេ។
ជាងនេះទៅទៀតលោកសាស្ត្រាចារ្យ សន ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រុមប្រឹក្សានេះមានអ្នកជំនាញគ្រប់ស្ថាប័នដើម្បីជួយសម្រួលវិទ្យាស្ថាន និងជាស្ថាប័នអនុម័តលើការបង្កើតពាក្យថ្មី និងពន្យល់បន្ថែមធ្វើយ៉ាងណាឲ្យភាសាជាតិកាន់ប្រសើរឡើងបើទោះបីជាពេលខ្លះយើងក៏ខ្ចីពាក្យបច្ចេកទេសពីគេមកប្រើផងដែរដូចជា កុំព្យូទ័រ វេបសាយ និងយេនឌ័រ ជាដើម។ មុននឹងអនុម័តនៅលើក្រុមប្រឹក្សាពិនិត្យអនុវត្តទៅតាមនីតិវិធីសំខាន់នោះគឺការចេញជាព្រឹត្តិបត្រ និងសទ្ទានុក្រមសិនដើម្បីឲ្យមានការរិះគន់ពីសាធារណជនគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈមុននឹងធ្វើការចងក្រងជាវចនានុក្រម។ តែអ្វីដែលសំខាន់នោះគឺក្រុមប្រឹក្សាមិនទាន់មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបោះពុម្ពចំនួនឲ្យបានច្រើននៅឡើយទេទាំងជាព្រឹត្តិបត្រទាំងសទ្ទានុក្រម និងទាំងវចនានុក្រមថ្មីនៅឡើយទេគឺបានត្រឹមតែចែករំលែកបង្ហោះតាមហ្វេសប៊ុកតែប៉ុណ្ណោះ»។
ចំពោះការប្រើពាក្យថ្មីៗ និងឃ្លាឃ្លោងក្នុងការតាក់តែងច្បាប់គោលនយោបាយ គោលការណ៍ណែនាំ ឬក៏សំបុត្រស្នាមបានត្រឹមត្រូវគឺមានសរសើរពីថ្នាក់ដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ក្រសួង និងស្ថាប័ននានានៅថ្នាក់ក្រោមជាតិចំពោះរាល់ឯកសារដែលចេញពីលេខាធិការដ្ឋានគណៈកម្មាធិការជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ (គ.ជ.អ.ប) កម្រខុសណាស់ជាពិសេសលោក ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទបានសរសើរស្ថាប័ននេះនៅក្នុងអង្គសិក្ខាសាលាមួយកាលពីឆ្នាំកន្លងទៅថា៖ «បើភាសាអង់គ្លេសខុសមិនជាអ្វីទេតែបើប្រើភាសាខ្មែរជាតិឯងខុសបានជាខ្វះការយកចិត្តទុកដាក់មែនទែន។ តែរាល់ឯកសាររបស់ គ.ជ.អ.ប បានសរសេរ និងតាក់តែងមានភាពរលូនហើយមិនខុសពាក្យ និងងាយយល់»។
សរុបមកវិញបញ្ហាជាចំណុចចម្បងៗគឺមានតែ ៣ ទេដែលជារបាំងក្នុងការអភិវឌ្ឍភាសាខ្មែរនោះគឺទី ១) ការរកថវិកាមកបោះពុម្ពដើម្បីធ្វើការផ្សព្វផ្សាយវចនានុក្រមថ្មីៗឲ្យកាន់តែទូលំទូលាយគឺរាជរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នមិនខ្វះថវិកាសម្រាប់ការធ្វើការបោះពុម្ព និងផ្សព្វផ្សាយគឺបើគ្រាន់តែយកថវិកាដែលរឹបអូសបានពីអតីតមន្ត្រីពុករលួយ និងជួញដូរគ្រឿងញៀនដូចជា ទណ្ឌិត ហេង ពៅ ទណ្ឌិត អាំង ម៉ាលតី ទណ្ឌិត ម៉ឹក ដារ៉ា ជាដើមដោយយកថវិកាទាំងនោះយកមកប្រើប្រាស់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍភាសាជាតិបានយ៉ាងស្រួល។
ទី ២) ពង្រីកការផ្សព្វផ្សាយឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់ទាញយកពីអ៊ីនធឺណិត ឬក៏បណ្តាញសង្គមបញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីក្នុងកុំព្យូទ័រហើយជាពិសេសតាមរយៈទូរទស្សន៍ និងកាសែតអ្នកបកប្រែភាសា អ្នកស្រាវជ្រាវ លោកគ្រូ-អ្នកគ្រូដែលជាអ្នកដើរតួសំខាន់ក្នុងការប្រើប្រាស់ពាក្យឲ្យត្រឹមត្រូវ។
ទី ៣) បើទោះបីជាយើងចូលរួមសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានដែលប្រើភាសាអង់គ្លេសក៏ដោយក៏យើងជួយដាស់តឿនគ្នាឲ្យកែប្រែឥរិយាបថទាំងអស់គ្នាម្នាក់បន្តិចៗឲ្យប្រើប្រាស់វចនានុក្រម និងហ៊ានរិះគន់គ្នាអ្នកដែលប្រើពាក្យខ្មែរខុស៕
ប្រភពៈ ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍
